Удины и удинский язык

Читаем по-удински
(An Udi reader)

Дадали еле легенда

(Ниджский диалект)

Опубликовано в: Keçaari, Ҝeorgi. Orayin. Bakı, 2001. С. 116-118.

Текст в кириллической записи предоставлен Вольфгангом Шульце.

 

Дуьйнаьнаь зузу-бузу укIала са таваде буи. ШотIай цIи Теймурей. Оьмуьраь давогъой боше чIовакестIей. Сал са каьраьнаьл тене чъахецей. Гьема оьлкин тавадхой кIаъкIаьпIаь очIъалане дугъей. Шаьгьаьрмух бикъи айизмухе царпестIей. ШотIай ардовула зердала аьскаьрхо бурухмугъохун, хъавунхохун са муьфуьргаь кинаьтIун чIоваксай.

Гъинурхой сунтIустIа Теймури къошун Гаьбаьлин первареал гьари чIере. Шаьгьаьраь геле зинзилинен кийехтIун бади. Усунлугъен шотIай афата бакала айизмугъоал битIункъи. Теймури кийе кофти айизмугъохун согъоал НиъжIей. ШотIо бикъсейнакI остIагъар даване таци. Айизлугъохун са пай тIе давина кIацIеци. Геле паял цареци айизи афата бакала чIаьлаьимугъо бурухмугъо. Са паял мачукIал тIитIес тене баки. Туьргаьнаь тагъала йакъе лохол бакала аллой гешIлугъа чIапIтIун баки.

ГешIлугъа са гьема бачъ амдаре бакой. ШотIогъой бош чупух аьйлухал геленей. Гъаргъайинхон ичогъой давин сурсатхоал ехтIетIуний. Гъенахун шукIал изи ганухун тене галей. АхшIума, ехлаьтаь ботIунстIай. ГешIлугъа амдар баксуна авабакестIун тетIун чуресай. Гьикаь аьш буне байинкъ бакитIухун ошатIун бикъсай. Чупхон арух би иохатIун бастIай, хорайтIун бохсай чаьитIун жIалстIай. Бияьсин шIума каьйитIухун оша ишкъархо чIаьпIкин йакъурхон кIойурхотIун тараней. Кийе кофтIала харинахун, биринзахун етIунстIай. Кийе кофтIала аракIа, мозинаал тетIун таьрбсай. Бикъи шIамтIунней. Йекъа ахапи етIунстIай чIапI баки амдархойнакI.

Са уьше айизе тацитIгъон гавали бош са гьема кIокIоцIтIун ечери. ШотIогъой бош са дадалал буней. ШIумакIхо пIапIала кинаь шIампи апIестIунби. Дадала етIунфи ошин шуьнейнакI. Шина укIой тIе дадален гешIлугъа бакала амдархой бел кала са аьш ечале. Гьикаь беса бакой. КIодогъо гьикаь цамецене шоноал бакаланей.

Дадал ечеритIай аьйчIиндери березаьрехун самал чIовакине бакой. Теймури къошун йакъен чIованексай. БешIал Теймур ичей саал изи иъшIа амдархо. Шорох гьари гешIлугъи туьшаь пIатIунпIи. Саал тIе таьраьфаьхун дадали еле саьсе чIери. Саьс чIегъала кинаь Теймурен кула ехеди ала:

— Чурпанан!

Къошун чурепи. Дадален гешIлугъа саал елепи. Теймурен пине:

— АмдарнутI гала дадален тене елкIо. Усун баканан гешIлугъа баци-чIегъала ираьмогъо бикъанан.

Аьскаьрхо са пул къичIпIи хайкIамун екъурхохун, гьарабогъохун циртIун. ГешIлугъа бипI тIоъгъаьхун батIунди гьалкъина. Самал чIоваки доъпгьадоъп бурехъи. Гьарай-цIиртI бияьсаьл цири тене ботI баки. ГешIлугъа бакала гъаргъайинхохун бияло йара гьакъала гелене баки. Ама чупхо аьгълугъо хата ластIа тетIун барти.

ТIе гъи Теймури аьскаьрхохунал бияло йара гьакъийо мал теней. Таваден ичинал турелхун биъгьиъ йаране гьакъи. Байинкъ битатIан Теймури амдархо пIуригъо, йаралугъо, шотIогъохун са гала йаралу тавадаал еъхтIу запIеци татIуни.

Теймура усунлугъен кIолайтIунби. Ама турехун майиф манеди. Дуьйнаьнаь Топал Теймур цIийене чалхеци.

ГешIлугъи амдархон ичогъой пIуригъо гиртIунби. Уьше оънеъ зизитIун саки. Ошин шуь татIуншери кала йакъе тIоъгъоьл бакала ходлугъа. ГьартIайнакI са гаьраьмзаь кашIпIи очIъалахтIунби. ТIе ходлугъ тарапи банеки дадален кIацIпIестIи амдархой оджагъ.

Ме ахвалатахун оша айизлугъон буртIунхъи гьар усен тIе оджагъа къурбан шIампса шIам баьчIуькстIа. Амдархо кIацIпIестIи тIе наькаьс дадалаал ейех бади дуьваьзаьртIунбсай.

НехтIун айизин биъйеъхун Кала Пуьруьзаьч тагъала йакъе лохол бакала ТоюкIкъран ц(I)ила оджагъ метаьраь аьмаьлаь гьаре.

 

---

Уведомление:
В оригинальной записи текстов могли иметься неточности и опечатки; кроме того, дополнительные ошибки могли возникнуть при переводе в кириллическую запись. Просим вам сообщать нам о всех подобных ошибках, они будут исправлены по мере их выявления.
Если вы сможете предоставить нам перевод каких-либо текстов на литературный русский язык, мы также будем рады разместить его здесь.