Удины и удинский язык

Начало
About this site
Наши материалы
Our field materials
Ссылки
Web-links
Статьи и книги
Download
Читаем по-удински
An Udi reader
Фотогалерея
Picture gallery
Гостевая
Guest book

Читаем по-удински
(An Udi reader)

Анекдотхо

(Ниджский диалект)

Опубликовано в: Keçaari, Ҝeorgi. Orayin. Bakı, 2001. С. 128-138.

Текст в кириллической записи предоставлен Вольфгангом Шульце.

 

Тез чуруса ва пIапIазах

Са ишкIарен пийе чешмаьйе лахей. Чалхалхой сунтIин шотIохун хаваре гьакъи:

— БипI пулла бакену. БипI турла гьевахтI бакалну?

Ишкъарен джогабе тади:

— Зу сал тез чуруса ва пIапIазах.

 

Самал яваш доъптIа

Ишкъарен туьфенгаь чъойех еъхтIи ходал арци кIункIурина доъпстIун чурегъатIан чугъон пине:

— Самал яваш доъптIа, лороца баски аьйелебу. Макъан мугъур баки.

 

Уъмуъгъой тум къачъкIатIан

Са тапанинхор амдарахун хавартIун гьакъи:

— Ви боштIуна сал ава бакес банкса?

ШотIин джогъабе тади:

— ГьетIайнакI тез ава бакса? Уъмуъгъой тум къачъкIатIан, аваз бакса бошезу.

 

Базаре хъаъвекинан

СунтIай геле кожа са чуртIух буй. Гьема каьраьн базаре чIевеки, тойдес тене баки. Са гъиал чур анечъи. Гьа хъаъвтIунци, баъгъаъйбес тетIун баки. Бияьсин баван гъара пине:

— Ай бала, са таки, тIе базари перваре тарапа. Банеко, чур тIагъайе таце.

Ошин гъи савайна гъарен таци беънеъгъи чур базари бели тойегъала пайну жIомо аъмби чурпене.

 

Фагъырен гьикаькъанби?

СунтIай “Каьсиб” цIила са хъаьтIух буй. Ичухун оъхаълаъне таштIай. Са гъи оъхаълаьхун хъайбакатIан якъ гимгинаьхуне бити. Ишкъарен ехтилаьтаьне бурхъи, Каьсибал ожIула кIаънкIулби самал тIагъай басеки. ТIе первари хаъюгъон шотIо атIункIи. Саки буртIунхъи тола-молабеса.

Амдархой сунтIин хаъйе къонджугъо пине:

— Ви Каьсибаь шоно гье гъинаьтIун бастIа?

ШотIин ичу тене хаъхаъпи. Пине:

— ХъоцIцIе хозейин лавабакетIун са каьсиби лохол. Фагъырен гьикаькъанби?

 

Зу бези кIожаз царе

Вичимугъой согъо алин атIажане кархсай тIе согъо окъин атIажа. Ала арцитIин окъинтIу пул танестIай, ишигъ тене тастIай. Са гъи ала арцалтIин беънегъи вичен окъин атIажи олурхоне дугъи чIевкIса. ШотIохун хаваре гьакъи:

— Коно гьикаьнбса?

Пине:

— КIожаз царе. Ташери джоьй са гала бикъалзу.

Вичей пулмугъон дампIуле гьаъвкIи:

— ПIой бези кIож ала чурекIо?

Вичен пине:

— Коно залугъ тене. Зу бези кIожаз царе. Ви кIожахун аьш тезах бу.

 

Ши таьнгаь гелене

ПIаъ вичи са гала геле мучIъа картIунхсай. Айизе шотIогъо шагьатI якъа тагъала вичимух хинаь каьшаьнентIун акестIай.

Са уьше шотIогъой кIоя ехлаьт айизе таьнгаь геле бакала амдархохуне бити. Вичимугъой сунтIин пине хозейин Къадаши таьнгаь гелене. ТIе сунтIин пине Маьлик избашин таьнгаь шотIохун гелене бако. Аьйит цIиритIаь, цIиритI жIама, жIамал къапазане чIоваки. Вичимугъон сун-сунах тIапи цартIунпи.

АьйчIиндаьри айизин избаши са гьема танахун са гала гьари пIаъ вичаь сунахун джоьйтIунби.

 

Геле алахунтIун пе

Са ишкъарен саьдире аьшбсай. Савайна аьшлаь тагъатIан чугъон алин атIажи сейванехун шотIо пине:

— Бригадир ЕветIаь гъе аьшлаьхун чIевкIа.

Саьдир аьшлин гала пIапIала кинаь чугъой питIу бесуне чуреци. Йолдашхо наьраьзитIун баки:

— ЕветI шагьатI амдаре, гьетIайнакIун аьшлохун чIевкIса?

Саьдирен пине:

— ШагьатI амдар баксуна шагьатI амдаре. Ама за аьйитаь геле алахунтIун пе. ТIе аьйитаьхун чIейес тез бако.

 

БочIъу бутIкIа

СунтIин белинкIожин лохолхун бутIкIсейнакI шифере гьакъей. Чалхалхой сунтIухун хаваре гьакъи:

— Гьетаьр баз, барина запи чаьркIамун шиферхо хараб макъан баки.

Чалхален пине:

— Изи лохолхун бочIъу бутIкIа, агъалинен макъан шаьйинби.

 

КIаламчIа

Согъо уда кIацпIсане тацей. Чаькуьлаь цинеди. Удина гиреби. ШIалакIа ахапи якъане бафтIи кIожачI. Пула хъош тарадатIан беънеъгъи са цампи дизикI изи бачIъанехун енеса. ШIалакIа боси бурехъи тIистIа Дарвазина пIапаъатIан чугъо кIалепи:

— Усун бака, са алатIа еча, бези бачIъанехун егъала дизикIаь беспIен.

Чугьух усун тIитIери гьаре. Изи кийеал са бохой алатIа, якъе бохойни пуле чуревки, ошаал ахшIумкIа пине:

— Ай гьун акъунчи, мая дизикI? Ви пIатIпIалин кIаламчIа шадбакене, бачIъанехун хореса. Гьараюнне ки еки дизикIаь беспIен.

 

Гье тафотIа бу

Колхоза къойлугъантIун ласаксай. СунтIин кIамаджхо булур окъа, тумур алане битIей. Агрономен мотIо акIи пине:

— Моно гьикIаь, кIамаджхо тумур ала, булур окъа гьетIайнакIун битIе?

Ишкъарен метаьре джогаб тади:

— Ай вичи, кIамаджкъан битIеци, булуре окъа баки таь тумур, гье таьфотIа бу.

 

КечитIун гъачъпIе

БандитI бикъсейнакI гьари пIаъ тан уьше сунтIай кIоя мандалане баки. Бияьсин баскIсун чурегъатIан пиллаькаьни тумелхун саьсе гьари. Туьфаьнгхо буйби айнин беъшIи чуртIунпи. Саьс тене чIери. Таци бастIунки. Саал чIере. Джупи гьайтIунзери. Туьфангхо буйтIунби. Хейлаьк чуртIунпи. Саьс тене чIери. Хъайбаки бастIунки. Са чимир бамун саьс пIурунал чIере. ПIурунал джупи гьайтIунзери. Ишкъархо каьй бакамун баски гьайтIунзери.

Савайна маьгьаьлне цигъатIан беътIунгъи кIожин къонджугъон пиллакаьни тумел... са бохой муъхъаълаь кечине гъачъпIе.

 

Агъалинен тене баре

КIоя азарру баски баван гъара пине:

— ЧIоьш чIеки, беъгъа гьава гьетаьраь!

Гъар чIере чIоьш. ТIейин геле чIаьйине хъайбаки. Баван хаваре гьакъи:

— Ай бала, маян манди! Аван баки гьава гьетаьраь?

Гъарен джогъабе тади:

— Агъала са чурене, ава баказ гьава гьетаьраь?..

 

МуштIулугъ

СунтIухун са бачъ манат таьнгаьтIун чуреци. Пине:

— Таьнгаь тезах бу. Ама шагьатI са якъ акестIес базако. Зу гьар гъи кIояхун чIегъатIан чугъон нехе: Ви бисуни хавара ечалтIу са бачъ манат муштIулугъ тадалзу. Ва пIапIеспIа беши кIоя. Чугъо упа: Ви ишкъар машинин окъа манди пIурене. МуштIулугъа еъхтIа таки. БачIъанахун аьш тевах бу.

 

БулнутI бакайин тадале

Амдархон кала са гьаьндну очIъалтIун езбсай. Саал езбалхохун сунтIай усур кIачъеци оъкъ хохе баки. Езбален изи гъара пине:

— Ай бала, таки тIе гьаьнде ошIел бакала ишкъара упа усурхо шадбекан. Оъкъаъ тадекъан ва. Еча, беши очIъала езби чаьркен.

Гъарен пине:

— Ай бава, тIе ишкъарен ичин езебса. Сал изи аьшлаь барти оъкъаь ях танедо?

Ишкъарен пине:

— КалатIай укIала аьйитаь къулп тетIун лахо. Таки, упа. Гьакъуллу бакайин, изи аьшлаьх бакале. БулнутI бакайин, оъкъаь шадби тадале. Ян беши аьшаь чаьркестIалян.

 

Бези гала баскIалнан?

Са финогъой лашIкIояхун кIоя хъайбакатIан турмух фырцIеци, хойидин хаъле бош бохой бинети. Була базуки лохол лахи басеки. ЧIовакалтIогон чуртIунци шотIо хене боштIан цIевки кIоя ташатIун. Финогъойен пине:

— ФеретIтIес тенан бако. Чурнанса за гьайзевкIанан, бези гала баскIанан?

 

Кароз

Са ишкъари геле чаьр са чуртIух буй. Белигъой бош ефес тIене баксай. Ичу дунегъсай хойида, бостIана, джоьй битIунхо.

Са бияьсин нахырчинен бинекъи чуре къонджугъой афата:

— Гьун гьетаьр амдарну? Чура гьетайнакI тенне бези аьйитаь беъгъане? Нехзу ай чур, са чурпа, бези аьйитаь укIаз, оша таки. Ви бул ахчин, сал хъайбаки хъош тене беъгъса.

Чуре къонджугъон пине:

— Ви аьйитмугъо избаки. Бияьсин чура кароз таздо. АьйчIунаьхун ви аьйитаь беънеъгъо.

 

Елем елема тене таракIо

СунтIин ибакеней зокъална ходалхун битало тарапи елеме бакса. Са гъи шоно ичал зокъална ходалхун бинети. Cа таьгьаьрен алане еъхеъци. Була-оша цапеди. Усун ичу пIапIесеби чугъо:

— ШукIала маупа, зокъална ходалхунуз бите. Банеко, тарапи елем баказах.

Чугъон пине:

— Таки, ви аьшлаь бака. Гьикалахун макъиъба. Елем елема тене таракIо.

 

ЧIаьйиннутI бари

УстIан геле къырчи са амдарейнакI барине запIей. Аьшби чаьркIамун шотIайнакI чаьйинах са хорай тетIун бохи. Къари шIуменка елахой шорен къокъа чIекъеней. Аьшаь чаьрки тагъатIан кIожин къонджугъон устIахун хаваре гьакъи:

— УстIа, бари моьккаьме? Цареци барала тене?

УстIан булане жIикIпIи:

— Пес тезах бако. Геле чIаьйиннутI барине. Банеко, поспIи баране.

 

Булин шакъкъина шикIлам тене бакса

НехтIуний булин шакъкъа геле чейил гане, тIия шикIлам тене бакса. ШотIогъой амдархохун сунтIин дирияь са гьема хаъл шикIламе царпи. ШагьатIал беънеъгъи: илеби, хене дугъи. Хаълурхо бол шикIламе аьмаьлаь ечери. Са гъи гимгинаь дирийхохун ехлаьт битатIан пине:

— Шина пе булин шакъкъина шикIлам тене бакса? Аьфчи аьйите. Веъ тенан, такинан бези хаълурхо беъгъанан шикIламен гьетаьраь бул бикъе. Гьар согъо са пушIин бойда.

Гьа тIе уьше ишкъари дирияь баци шикIлама булош чупи татIуншери. АьйчIиндаьри бияьсин шоно гимгинаь гьари пине:

— Бавогъон серитIун пе, беши шакъкъина шикIлам тене бакса.

 

Ви ишкъарейнакI фарункIо

Чалхалхохун сунтIай таьзаь лашIкIой баки зурначина аьше битей. Гьаре шотIай кIоя. Зурначи кIоя теней. Бинаьхун ишкъари гануне хавар гьакъи. Бинен амдархохун тене аьйитей. ШотIайнакIал пIаъ кула жIомой беъшI ечери бурехъи зурна фарпсуни гьаьнгаь чIевкIса. Чалхален пине:

— Ай хунчи, бехуз бафтIи. Фарпсуна ефа, ишкъар егъатIан шотIайнакI фарункIо.

 

Уксун чурунса захун тагъен

Айизе са къонагъе гьарей. ПIаъ танен шотIо таштIунтIун чуресай. СунтIин пине:

— Тагъен беши кIоя, ва шагьатI къуллугъбаз.

ТIе сунтIин шотIай аьйитаь бонетIи:

— Еки, захун тагъен. КотIай са чугьухебу, маьшкаьтилаьне зерстIа. ШотIин вайнакI гьикаь бохала иштIагъен укавах.

Айитаь сифтIаь сакитIин ичу тене хаъхаъпи:

— Ай вичи, серине. КотIай марала зердала са чугьухтIух бу. Чугьух тамашабсун чурунса, котIай кIоя таки. Шагьат укун чурунса, захун тагъен.

 

Хаъяъхун геле къиъбалтIун

СунтIай кIоя къонагъе гьарей. ШотIай тIоъгъоъл ичу акестIейнакI са гьема каьраьн чугъой лохол къенепи. Чугьух къичIеци чурепи, джогаб тене тади. Ишкъарен къонагъа пине:

— АнкIса чугъой пула гьетаьруз гьакъе? Изи наьфаьсаь тене чIевкIса.

Къонагъен пине:

— Зу ме чугъой азукIа шагьатIуз чалхса. Хаъяъхун геле къиъбалтIун.

 

Бушал бакалей

СунтIай белинкIожин беъшI хаьюгъон уьше буртIунхъи баъпIса. ШотIин туьфаьнга еъхтIи цире маьгьаьлине. Аллой саьсен пине:

— Уъгънаь кIоя шу буне, цирекъан окъа! Тене, доъпузди!

Ошаал гьавина са пIатIроне таьрби. Туьфаьнг доъпкIала кинаь са джаьйил гъар белин уъгъуълхун чупи цире окъа. Ишкъарен шотIохун хаваре гьакъи:

— Бези белин уъгъуъл гьикаьнбса?

Джаьйилен пине:

— Беши мозине ачъе, шотIоз хъаъвеса.

— Аь... аь, уъгъуъл мозине бако? — пине ишкъарен.

Джаьйилен джогъабе тади:

— ГьетIайнакI тене бакса? Са каьраьнаьл доъптIийивахий, лап бушал бакалей.

 

Уъкъеънин хашIой

Калнан бохи хашIоя тIалекхо бапи лахатIан, наьвогъо пине:

— Уканан, гъе ваъйнакI йекъе хашIоюз бохе.

Кала наьваьн малакина бади тIалекаь гаьргуьрбитIухун оша пине:

— Ай кална, йекъе хашIой бохи, яйнакI уъкъеънин хашIой гьетIайнакIун бапе?

 

Са къайинбане укса

СунтIай кIоя къонагъе гьарей. ШIума кайитIухун оша сулфина са сини апIи кенектIун лахи. Къонагъен сининаьхун са кенек еъхтIи хаваре гьакъи:

— Ефи кIоя кенек гелене?

КIожин бинен метаьре джогъаб тади:

— Уъгъуъл зибил кинаь буйе. Са къайинбане укса.

 

Оро къоншйох

ПIаъ къонши усенхоней оротIуний. Аьйит тади, аьйит тетIун гьакъсай. Са гъи сунахун хавамутI Шаькинаь базаре тагъалатIун баки. Гьари пIатIунпIи Туьргаьни чIотIа. БеътIунгъи охъ тIе бул, ме бул хене. Са хейлаьк охъе лохол беъгсун чуртIунпи. Оша согъо музале баки:

— Ай къонши, анкIса, охъ хенен тIоъпене. Таьк багъайиян, хенен ях ташале. Еки, оролугъа са гьоор босен. Сунай кула бикъен, охъа чIегъен. Хенахун чIеритIухун оша пIурун ороян бако.

Къоншигъон сунай кула битIункъи. Хенахун чIертIун. ПIурунал оро амдархо кинаь буртIунхъи якъ тайса.

 

Балдызин хунчи

Са ишкъар чугъохун са гала базарене тацей. Аъхиъл чалхалхой сунтIин шотIохун хаваре гьакъи:

— Вахун таракIала чугьух шуа?

Ишкъарен пине:

— Бези балдызин хунчине.

Чалхал муъхъе баки:

— Геле шагьатI. Зу са усене суьпуьр мандезу. Ке чугъо зайнакI дуьзба, къогьум бакен.

Ишкъарен булане галди:

— Са аьйит тезах бу. Захун каьбинаь царпекатIун, гьун гьакъа.

Чалхален шотIай аьйитаь исаьне бех бафтIи.

 

Тавасарен кIоя царкIале

СунтIин бипI аьйел бакала са чугьухе ечерей. Чугъон гьар гъи хорай бохатIан тавасари бош чIаьпIкин чIаьйин хеби изи аьйлугъо укесестIай. Ишкъарен ме аьшлаь авабакатIан чугъо пине:

— Ай чугьух, еки, ме тавасара тойден. Мандайин, беши кIожа царкIале.

 

Аьшур манеди бези озане

СунтIин изи йолдашхо гьейвани цIийе лагъабхоне кIалей. Са гъи беънеъгъи дарвазин тIе чъойе пIаъ елем чурпене. Чугъо пине:

— Бези достIур гьаретIун, зу тазци.

Чугъон кIодогъо сурукIби тIотIокIа пине:

— Бези пул хаш. Гьун бияьсаьл цири ви достIурхохунун бако. КIожин аьшур пIурунал манеди бези озане.

 

Зу гьар гъи бозакIса

Ишкъар кIоя самал уъгъиъ, егъатIан чугъон тIотIокIа нехей:

— Гьун коьфун запIе. КIож, аьйлух ейех тене бафстIа.

Са гъи чугьух геле хенезаней. Кираьфинкинаьхун хе авабаки аьраькъине банепи аякъа. Са гьема къучи уъгъаълаъ кинаь шотIай гьарайен кIожа еъхеъди изи бел:

— Вай, бонеки бези къокъ! Вай, бозки!

Ишкъарен ахшIумкIа пине:

— Зу гьар гъи гьакетаьр бозакIса. КIоя, пIапIатIанал бези жIоя чункса ки, коьфуьн запIе.

Чугъон тIе гъинаьхун ишкъари чойех тIотIопсунахун куле гьакъи.

 


Уведомление:
В оригинальной записи текстов могли иметься неточности и опечатки; кроме того, дополнительные ошибки могли возникнуть при переводе в кириллическую запись. Просим вам сообщать нам о всех подобных ошибках, они будут исправлены по мере их выявления.
Если вы сможете предоставить нам перевод каких-либо текстов на литературный русский язык, мы также будем рады разместить его здесь.

Go back to Udilang index

 

eXTReMe Tracker Rambler's Top100